Бадинтеровиот принцип: Маска за инклузивност која ги игнорира Ромите во Северна Македонија

Бадинтеровиот принцип се претставува како симбол на етничката хармонија и заштита на малцинствата во Северна Македонија. Но, зад оваа фасада се крие еден систем кој, во пракса, ги исклучува најмаргинализираните. Со тоа што ниту еден претставник на ромската заедница не седи во парламентот, станува очигледно дека Бадинтеровиот принцип не само што е погрешно применет, туку е и алатка за легитимизација на дискриминацијата.

Лажна инклузивност

Официјално, Бадинтеровиот принцип бара двојно мнозинство за да се заштитат правата на малцинствата – гласовите на мнозинството во парламентот и гласовите на претставниците на малцинствата. Ова изгледа како механизам кој гарантира еднаквост, но како може овој принцип да биде легитимен кога едно од најранливите малцинства, Ромите, нема апсолутно никаков глас во процесот на одлучување? ВМРО-ДПМНЕ ни спрема ли нова Анита Кипаризовска-Крстевска за во иднина?

Ромите сочинуваат 2-3 % од населението и се официјално призната заедница, но нивната отсуство во институциите ја прави нивната заштита невозможна. Бадинтеровиот принцип, наместо да гарантира правичност, станува алатка за привидна демократија, додека системски ги исклучува најмаргинализираните.

Длабоки структурни проблеми

Отсуството на Ромите во парламентот не е случајност – тоа е резултат на децении на систематска дискриминација.

Етничка хиерархија: Во Северна Македонија, политиката е доминирана од две главни етнички групи – Македонците и Албанците – кои имаат монопол врз институционалната моќ. Малите малцинства, како Ромите, се сведени на политичка маргина.

Маргинализација преку сиромаштија: Ромската заедница се соочува со екстремна сиромаштија и недостаток на основни права како образование и здравствена заштита, што дополнително ја отежнува нивната политичка мобилизација.

Недостапност на институциите: Политичкиот систем не обезбедува никакви механизми за гарантирање на нивната репрезентација. Резултатот е дека Ромите не само што немаат место во парламентот, туку и се целосно отсечени од процесите на донесување одлуки.

Бадинтер: Инструмент за привидна демократија

Претставувањето на Бадинтеровиот принцип како основа на етничката правда е фарса. Ниту една одлука која се носи според овој принцип не може да биде легитимна ако Ромите – една од најдискриминираните заедници – немаат никаков збор.

Во пракса, Бадинтеровиот принцип служи како декоративен механизам кој му дозволува на системот да тврди дека е инклузивен, додека реалноста е далеку поцрна. Овој принцип создава илузија на правичност, но всушност ја одржува доминацијата на поголемите етнички групи и ги зацврстува структурните неправди.

Итна потреба од радикални промени

За да се исправи оваа неправда, Бадинтеровиот принцип мора да претрпи радикални промени:

1. Гарантирана репрезентација за Ромите: Ромската заедница мора да има загарантирани места во парламентот. Ова не е само правично, туку е и неопходно за да се спречи понатамошната дискриминација.
2. Редефинирање на Бадинтеровиот принцип: Овој механизам мора да вклучува обврска за активно учество на сите признати малцинства, а не само на оние кои веќе имаат институционална моќ.
3. Борба против системската маргинализација: Државата мора да вложи во образование, вработување и социјални услуги за Ромите за да се прекине циклусот на сиромаштија и исклучување.

Повик за одговорност

Бадинтеровиот принцип, во неговата сегашна форма, не е ништо повеќе од празно ветување. Тој не успева да ги заштити оние на кои им е најпотребна заштита и служи како параван за системот кој одржува длабоки нееднаквости.

Северна Македонија не може да се смета за вистинска мултиетничка демократија сè додека Ромите остануваат без глас и без место во институциите. Секој ден без промена е ден кога неправдата се продлабочува.

Ова не е само повик за реформа – ова е повик за вистинска правда.

Со почит, Андријано Џеладин