Ден на победата над фашизмот – 9 мај 2025 година-Ако не сте подготвени да реагирате кога фашизмот ќе затропа на вратата на Ромите, тогаш не сте против фашизмот.

Stevica Nikolić, Opre Roma Srbija

На овој ден, кога се одбележува Денот на победата над фашизмот, должни сме да ја кажеме вистината: фашизмот не е мртов. Тој е жив во омраза, во насилство, во негирање на човечкото достоинство. Тој денес е жив во Србија.

Во селото Тавник во близина на Краљево, куќата на едно ромско семејство била запалена. Ја проколнувале мајка си поради нејзиното потекло. Удрено е десетмесечно дете. Ги претепаа жителите. Ако ги читате вестите без да наведете локација, можеби ќе помислите дека сте се вратиле во времето, во Америка, во времето кога Клукс-Клукс ги палеше афроамериканските домови. Сепак, тоа се случи овде во 2025 година. И државата молчи. Опозицијата молчи. Владата молчи. Наместо правда доаѓа негирање.

Ова не е само кривично дело. Тоа е пораката: ти не си човек.
Поставуваме јасно прашање: каде се сите оние кои со месеци велат дека се против сите форми на насилство? Каде се студентите, опозицијата, владата, граѓанските платформи и каде се нашите ромски „активисти“ кои се дел од овие структури? Зошто не го кренеш гласот сега? Дали ова е помалку насилство? Или воопшто не? Дали ми е потребна дозвола?

Ако не сте подготвени да реагирате кога фашизмот ќе затропа на вратата на Ромите, тогаш не сте против фашизмот. Тогаш си дел од проблемот.

Начинот на кој институциите реагираат ладно, бавно, сомничаво – е индикативен. Не затоа што не можат подобро, туку затоа што не сакаат. Па, како можеме ние, како општество, да признаеме дека група од 20 луѓе сè уште сакаат да иселат некого затоа што е од различна националност? Замислете како би се чувствувале сите ние да беше српско семејство во дијаспората? Дали реакциите ќе бидат толку бавни и претпазливи како што се сега? Не, сигурно не би. Тоа е фашизам, кога твоето постоење не е подеднакво важно за институциите и другите граѓани. Кога не си еднаков дури ни во трагедијата.

Семејството кое се врати во својот дом и покрај заканите и организираниот отпор е доказ дека Ромите нема да бидат избришани, нема да бидат замолчени и нема да бидат потчинети. Преживеавме логори, прогонства, тишини низ вековите и останавме исправени. И ние ќе продолжиме да останеме. Луѓето во нашата земја се докажани антифашисти, а во овој случај, третиот сосед кој го примил семејството, како некогашни пријатели, бегајќи од сторителите, е истиот антифашист кој негува отпор кон фашистичката идеологија и сите други форми на неслобода.

Србија мора да се сети на своето славно антифашистичко минато и јасно да препознае кои биле нејзини сојузници во најтешките моменти. Не смее да има место за изгубени овци кои следат идеологии на омраза кои се туѓи за овој народ и никогаш нема да бидат прифатени. Ваквите феномени мора строго да се санкционираат не само со закон, туку и како јасна морална порака дека Србија знае каде се наоѓа.

Ромите се сè уште вистински борци против фашизмот бидејќи му се спротивставуваат секој ден.

Смрт на фашизмот, слобода на народот! Опре Рома!