Додека 2024 година се ближи кон крајот, Ромите во Северна Македонија повторно остануваат во сенка на политичката рамнодушност и системската дискриминација. Година по година, владите ветуваат дека ќе се борат за еднаквост и подобри услови за малцинствата, но тие ветувања исчезнуваат веднаш по изборите. Оваа неактивност не е само небрежност – тоа е отворено предавство.
Плановите за инклузија што ги најавува владата со големи зборови ретко се спроведуваат, а кога се спроведуваат, резултатите се минимални. Во ромските населби, луѓето продолжуваат да живеат без пристап до чиста вода, струја или квалитетно образование. Средствата што се наменети за оваа заедница премногу често исчезнуваат во лавиринтот на корупцијата. Наместо реални промени, владата одбира да молчи додека дискриминацијата продолжува.
Но, вината не лежи само кај власта. Ромските претставници, кои треба да бидат заштитници на својата заедница, покажаа неверојатна неактивност. Некои од нив прифаќаат да бидат „украс“ во институциите, додека други отворено ги следат интересите на политичките партии на штета на својот народ. Наместо да се борат за реформи, тие избраа тишина и лична корист, оставјаќи ги своите сограѓани сами во борбата за основни права.
Сепак, 2025 носи шанса за промена. Локалните избори следната година се критичен момент, и ромската заедница може да биде одлучувачки фактор во многу општини. Со својата бројност, Ромите можат да ја искористат оваа политичка моќ за да ја сменат насоката на политиката и конечно да ги изборат правата што премногу долго им се одземаат.
Што треба да се направи?
Организација на заедницата: Ромските активисти и лидери мора да ги мобилизираат гласачите и да ги информираат за важноста на нивниот глас. Наместо да бидат манипулирани со празни ветувања, гласачите треба да избираат кандидати кои реално ќе работат за нивните права.
Јасна политичка стратегија: Ромите треба да создадат политичка платформа што ќе ги застапува нивните интереси, со транспарентни и амбициозни цели.
Притисок врз политичарите: Од сите кандидати треба да се бараат конкретни ветувања со јасна одговорност – подобрување на домувањето, пристап до образование и здравство, и инвестиции во ромските заедници.
2025 како година на промени
Локалните избори во 2025 година се можност што не смее да се пропушти. Ако ромската заедница остане обединета и стратешки организирана, не само што може да го смени исходот на изборите, туку и да испрати јасна порака до сите политички актери: „Ние сме тука, нашите гласови не се за продавање, а нашите права не се за преговарање.“
Време е за обединување и акција. Ако Ромите се организираат и преземат иницијатива, нивната политичка моќ може да ја разниша рамнодушноста на системот и да отвори нова ера на еднаквост и правда. 2024 е изгубена, но 2025 мора да биде година кога ќе ја направиме разликата.
Со почит,
Андријано Џеладин
Повеќе артикли
„Роми 365 дена: Доста беше само со статуси и симболика“
16 Мај – Ден на отпорот, но и на надежта
Биди храбар, излези на терен – не да се криеш зад тастатура кога има проблеми